by Joost |
Geupdate op: januari 29, 2022
by Joost |
Geupdate op: januari 29, 2022 Maart roert zijn staart? Zon en stabiel weer luiden het moestuinseizoen in.
De lente is ontzettend vroeg dit jaar. Terwijl het eigenlijk nauwelijks winter is geweest, kunnen de handschoenen en tuingereedschap nu alweer uit de schuur gepakt worden.
Maak gebruik van deze mooie dagen door alvast (voor) te gaan zaaien. Er zijn al genoeg mogelijkheden.
De meeste van de onderstaande planten kunnen slecht tegen vorst, dus houd ze voorlopig nog maar even lekker warm binnen. Overdag is het dan wel erg aangenaam, de nachten zijn vooralsnog een ander verhaal.
Wie denkt aan bleekselderij, zal het waarschijnlijk verbinden aan een ingrediënt voor in de soep. Toch is deze groente zoveel meer dan dat. Het heeft vele positieve gezondheidsvoordelen en kan bijvoorbeeld prima door smoothies heen verwerkt worden of als sap gedronken worden. In de winkel zijn de biologische exemplaren vrij duur. Dus reden genoeg om ze dit jaar zelf eens te gaan kweken. Het vraagt alleen een portie werk en heel veel geduld. Allereerst is het goed om te weten dat ze heel veel mest nodig hebben. Goed idee dus om in het late najaar flink wat kippenmest onder de grond te spitten ter voorbereiding. Het duurt overigens ook even voor je de eerste koppies na het zaaien boven de grond zult zien komen, pas na zo’n twee tot drie weken.
Citroenmelisse heeft een heerlijk frisse smaak. Het wordt veel gebruikt om thee van te zetten. Niet alleen omdat het lekker is, maar ook vanwege de rustgevende eigenschappen ervan. Het zou zelfs depressie tegen kunnen gaan of verhelpen. Trek de thee dan wel van verse blaadjes. Gedroogd is het toch een stuk minder lekker. En houd er rekening mee dat citroenmelisse zich razendsnel verspreid. Als je het eenmaal in de tuin hebt, kom je er niet zo snel meer vanaf. Voor het kweken moet je wel weer een beetje geduld hebben. Kiemen duurt circa een week of 2. Houd bij het overplanten in de volle grond een onderlinge afstand van zo’n 60 cm aan.
Het is niet een heel bekende plant die tot de kruidenplanten gerekend wordt, maar verdient zeker alle aandacht. Dit kruid is in heel diverse kleuren verkrijgbaar, zoals paars, rood en geelgroen. Het vertoont veel overeenkomsten met spinazie, waarvan je ook het blad eet. Ook heeft het de neiging om snel door te schieten, waardoor vroeg zaaien in het voorjaar aan te raden is. Het kan slecht tegen warmte. Het kan overigens ook een aardige hoogte bereiken, van wel 150 cm. De plant ondersteunen is dan ook een slim idee. Je kunt zowel voorzaaien als rechtstreeks zaaien in de volle grond. Het voordeel van voorzaaien is dat dit al vroeg kan, de zaadjes sneller kiemen binnenshuis en je al met al minder kans loopt dat melde snel doorschiet.
Het is een feest om kamille in de tuin te hebben staan. Het trekt niet alleen insecten aan, maar ruikt ook nog eens heerlijk en is vooral een ontzettend goed idee om thee van te trekken. Het heeft ook tal van gezondheidsvoordelen, zoals een ontstekingsremmende werking en drinken van kop kamillethee werkt goed tegen een zere, grieperige keel. De plant stelt weinig eisen aan de grond. Het kan in principe overal aarden. Als je voorzaait duurt het een week of 2 voordat de zaadjes kiemen. Je hebt er vervolgens langdurig plezier van zodra er bloempjes worden gevormd. Om te oogsten snij je een takje een paar centimeter onder het bloemetje af. Zaaien hoef je trouwens slechts één keer te doen om vervolgens elk jaar te kunnen genieten van nieuwe kamilleplantjes. Het zaait zichzelf uit.
Lenteui kent heel veel gebruiksdoelen. Dat komt doordat de smaak veel minder intens is dan die van de gewone ui. De groeiwijze is ook anders. Lenteuitjes blijven veel kleiner en vormen geen grote bollen. Je vindt ze ook veel in de winkels liggen, maar het lekkerst is natuurlijk om ze zelf te kweken. Voorzaaien is niet aan te raden, omdat de kiemplantjes bijna microscopisch klein zijn. Dat maakt ze ook erg kwetsbaar om uit te planten. Het beste is om gelijk in de volle grond in regels te zaaien en uit te dunnen waar nodig.
Na een winter die voor de meeste mensen als veel te lang heeft aangevoeld, is het dan eindelijk tijd geworden voor het echte voorjaarsweer. Dat betekent dat er gestart kan worden met het inzaaien en het buiten planten. Feest! Maar waar begin je mee? We geven je 6 tips.
Wanneer je al eens verse spinazie uit de winkel hebt gekocht, dan weet je dat je er veel van nodig hebt. Zodra je het kookt blijft er namelijk maar heel weinig van over. Je kunt het trouwens naast koken, ook gebruiken in salades of verwerken in smoothies. Spinazie doet het vooral goed in het voorjaar. Het kan namelijk slecht tegen warmte en schiet dan al heel snel door. Het voordeel is dat het een snelgroeiende groente is. Dat betekent ook dat het relatief veel mest nodig heeft die stikstofvrij is. Spinazie bevat onder andere veel magnesium, en dat is onmisbaar voor botopbouw en onze spieren.
Een groot voordeel van bietjes is dat je ze lang in de grond kunt laten zitten. Ze hoeven dus niet direct geoogst te worden zodra ze groot genoeg zijn. Dat betekent dat je rustig in oktober of november nog bietjes uit eigen tuin kunt eten, totdat het gaat vriezen. Zodra ze opkomen, kun je ze uitdunnen. Houd er rekening mee dat de biet voldoende ruimte moet hebben om te kunnen groeien. Denk aan ongeveer 12-15 cm per plantje en 35 cm tussen de verschillende regels. Bietjes zijn onder andere rijk aan kalium, wat o.a. helpt om je lijf te ontgiften en ook de bloeddruk laag te houden.
Tuinbonen kun je al erg vroeg in het seizoen zaaien. Dat kan gelijk in de volle grond, of je kunt ze voorzaaien. Aangezien het vrij lang koud was dit jaar met een heel aantal nachten matige-strenge vorst, was het binnen voorzaaien zeker een goed idee. Als je dit in maart hebt gedaan, dan is begin april een goed moment om ze buiten te planten. De ingezaaide bonen zelf kunnen overigens goed tegen vorst, waardoor inzaaien al vanaf januari mogelijk is, maar als plantje hebben ze er veel meer moeite mee. Een geplaagde ziekte is bonenluis. Hier krijg je al snel mee te maken. Het koppen van de planten wanneer ze ongeveer 80-90 cm hoog zijn, helpt om het enigszins binnen de perken te houden.
Voor kinderen die moeite hebben met het eten van groente, is de Karmozijn als soort aan te raden. Deze geeft behalve prachtige felgekleurde roze bloemen, ook roze boontjes. Een feestje op je bord.
Op steeds meer plaatsen kun je muntthee krijgen. Maar er gaat toch echt niets boven het zelf kweken. Zodra je er eenmaal uit eigen tuin er thee van hebt getrokken, wil je beslist niet anders meer. Munt is wel een echte woekeraar. Heb je het in de volle grond gezaaid, dan kom je er heel moeilijk meer vanaf. Het inzaaien in een bloembak voorkomt dit probleem. Een beter idee is het om munt te stekken i.p.v. zaaien. Je kunt dan ook gelijk al blaadjes plukken om te gebruiken voor thee of door een gerecht.
Een nog vrij onbekende groente in ons land die het wel in rap tempo aan populariteit wint. Hij wordt ook wel Mexicaanse Komkommer genoemd. Van de buitenzijde lijken het kleine meloentjes, terwijl ze de verrassende smaak hebben van een komkommer, alleen dan met een klein zuurtje. Om die laatste reden zijn ze niet bij iedereen even geliefd. Deze plant groeit net als de komkommerplant, alleen dan in miniformaat. Je zult ze dus ook moeten leiden. Omdat ze slecht tegen kou kunnen, moeten ze binnenshuis voorgezaaid worden. Dat kan nog tot eind april. De plantjes kunnen vervolgens vanaf half mei in de volle grond geplaatst worden. Zorg dan wel voor een zonovergoten plek en het liefst uit de wind. Dat ze ook goed buiten te zetten zijn, daarmee verschillen ze van de normale komkommer.
De van oorsprong Zuid-Amerikaanse ananaskers heeft een intrigerende groeiwijze. De vruchtjes groeien namelijk in een soort papierachtig lampionnetje. Ze zijn geel/oranje van kleur en heerlijk om als gezonde snack te eten of door een salade heen te doen. Maar voordat het zover is, ben je wel eventjes onderweg. De ananaskers houdt in de eerste plaats van heel veel warmte. Zaai ze tot half april binnenhuis en laat ze groeien op kamertemperatuur in het volle daglicht. Houd er rekening mee dat ze pas na ijsheiligen (15 mei naar buiten kunnen) en ze eenmaal buiten ook zoveel mogelijk ruimte, zonlicht en warmte nodig hebben.
Nadat de lente knallend van start ging, zijn we nu in wat rustigere temperaturen beland. De natuur veranderde in een week enorm door de temperaturen die bijna tropisch aanvoelden. Inmiddels is het weer zoals het hoort voor de tijd van het jaar. Een zonnetje hier, een buitje daar, het is in ieder geval nog steeds groeizaam weer. Kriebelt het om lekker in de tuin bezig te gaan, maar ontbreekt het je aan inspiratie? Doe je voordeel met onderstaande tips.
De maand mei is de tijd van boontjes. Grofweg zijn ze onder te verdelen in twee verschillende soorten; de boontjes die geleid moeten worden (stokbonen) en die zonder enige ondersteuning kunnen groeien (stambonen). De eerste soort bereikt makkelijk een hoogte van 2 meter, terwijl de stambonen laag bij de grond blijven en maximaal zo’n 25 cm hoog worden.
Ze zijn verkrijgbaar onder uiteenlopende namen, zoals sperziebonen (jong geoogst Haricot Verts genoemd), kidney beans, pronkbonen, Chinese boontjes, en nog heel veel meer. De gemeenschappelijke deler is de wijze van zaaien. Je doet er goed aan ze eerst even een paar uur voor te weken om ze vol met vocht te laten zuigen. Vervolgens zijn ze klaar om voorgezaaid te worden in huis, in een kas of in een tunnel. Ze binnenshuis houden is prima voor de eerste periode. Zodra ze eenmaal boven de grond komen, groeien ze echter hard. Verplaats ze dan eerst even naar de kas om ze te laten wennen aan de buitentemperatuur. Ze worden namelijk gemakkelijk ziek als ze zonder overgang in de volle grond geplant worden.
De radijs is een ideale plant om je moestuin mee op te vullen. Je kan al zaaien onder glas vanaf februari, maar mei is over het algemeen de beste maand om te beginnen. Zaai direct in de grond of pot. Verpoten van de radijs is niet nodig en kan meer kwaad dan goed doen. Houdt bij het zaaien een afstand van ongeveer 10 cm aan. Afhankelijk van de hoeveelheid licht die de plant ontvangt is het goed mogelijk om bepaalde soorten al binnen een maand te oogsten. Lees goed de verpakking van de soort radijs die je hebt. Bij het kweken in potten is het belangrijk dat de grond vochtig blijft. In een pot droogt de grond sneller uit.
Of je nu een grote tuin hebt of alleen een moestuinbak, sla zaaien kan echt iedereen. De maand mei is de ideale maand om eikenbladsla in de volle grond uit te planten, hoewel het inzaaien ook nog een hele tijd mogelijk is. Je kunt het blad vrij eenvoudig herkennen. Het lijkt namelijk qua vorm op die van een eikenblad. Slakken zijn er wel gek op, net als op alle andere slasoorten, dus het kan wat bewerkelijk zijn deze diertjes op afstand te houden. Het voordeel van deze soort is wel dat er geen dichte krop wordt gevormd en oogsten kan door er enkel de blaadjes af te plukken die je nodig hebt. Let er altijd op dat je sla goed wast voordat je ervan eet. Heerlijk om in salades te verwerken vanwege de zoetige smaak en heeft een fijne bite.
Wie aan kamille denkt, denkt vast aan kamillethee. De bloempjes lenen zich er dan ook uitstekend voor om er vers thee van te trekken, maar je kunt zowel de bladeren als de bloempjes ook laten drogen. Het is behalve erg lekker, ook geneeskrachtig. Zo helpt het tegen verkoudheid en remt het ontstekingen. Groene vingers heb je trouwens niet nodig, want kamille stelt weinig eisen. Zaai direct op de volle grond nadat je de zaadjes hebt voorgeweekt. De oogstperiode is doorgaans lang.
Als er één groente echt supergezond is, dan is het wel postelein. Het bevat naast diverse vitaminen, ijzer en calcium, ook Omega 3-vetzuren. Het plantje blijft vrij klein en neem weinig ruimte in. Je kunt het beste direct in de volle grond zaaien, op een zonnige en warme plek. Het komt dan snel boven de grond uit, en is binnen een paar weken al te oogsten.
Heeft qua uiterlijk veel weg van pastinaak, maar het loof lijkt juist sterk op die van de gewone wortel. Een aparte combinatie voor wie hier niet bekend mee is. Je zult het in de supermarkt niet snel zien liggen. Meeste kans heb je bij de AH of Jumbo. Heerlijk om te bakken in de pan, als ingrediënt in soep of om een stamppot mee te maken. Heeft een kruidige smaak en wordt vaak gebruikt ter vervanging van aardappelen. Het ideale van wortelpeterselie is dat je, zodra het klaar is om geoogst te worden, alleen uit de grond haalt wat je op dat moment nodig hebt. De rest kun je rustig laten zitten. Ze dragen bij aan een gezonde darmflora, omdat het onder andere veel inuline bevat, een prebiotica. Wordt om die reden veel gegeten door mensen met spastische darmen.
Het is algemeen bekend dat het niet al te best gesteld is met de bijenstand in ons land. Veel soorten zijn al van de aardbodem verdwenen, en dat is geen goed teken. Zonder bijen, geen voedsel. Je kunt zelf je steentje bijdragen door in deze maand een bloemenmengsel in te zaaien rondom de groenten en kruiden. Je maakt er de bijen niet alleen blij mee, je tuin verandert ook nog eens in een prachtig, kleurrijk en speels geheel.
Het is alweer juni. Dat betekent dat we de vorstperiode nu écht achter ons hebben gelaten. Hoewel het nog steeds lente is, laat de temperatuur ons de laatste weken anders denken. Met temperaturen van gemiddeld rond de 22 – 30 graden is het bijzonder warm voor de tijd van het jaar. Voor de moestuin is het fijn, zeker de gewassen die erg van warmte houden. Wat kun je nu precies deze maand zaaien en oogsten? We reiken je enkele tips aan.
Eigenlijk wil je er nog niet aan denken, maar ook de winter komt op den duur weer. Dat het moestuinseizoen niet per definitie stopt rond eind september, dat bewijzen de wintergroentes. De maand juni is de ideale tijd om deze groenten in te zaaien. Denk aan bloemkool. Een echte Hollandse groente. Als je ze zelf wilt telen, zul je ontdekken waarom deze koolsoort best prijzig. Het valt namelijk niet mee om ze zelf te kweken. Maar áls het lukt, dan heb je een prachtige kool te pakken, waarvan de smaak vele malen lekkerder is dan die uit de winkel. Waar je rond het naseizoen op moet letten, is dat het koolwitje, een vlinder, eitjes kan gaan leggen op de bladeren. Al snel komen er namelijk rupsen, en die kunnen binnen een paar dagen de hele plant kaal eten. Ons advies is om de kolen rond deze maanden te beschermen met een net. Of je moet zin hebben om alle rupsjes met de hand te verwijderen.
Ook wintergroente bij uitstek is boerenkool. Een totaal andere plant dan de bovengenoemde. Boerenkool groeit aan een dikke stengel de hoogte in. Het vormt zijdelings bladeren. Het is rijk aan vitamine C en vele andere gezonde vitamines en mineralen. Je kunt de complete plant uit de grond trekken, maar ook alleen de bladeren plukken die je nodig hebt. Op die manier geniet je langer van de plant. Zodra je aan het koken toe bent, zal er meestal een niet al te prettige geur ontstaan. Dat zul je vast wel herkennen. Dat komt omdat deze koolsoort over veel zwavel beschikt.
Als je eenmaal aardbeien uit eigen tuin hebt gehad, dan zal de smaak je doen overhalen om er niet meer voor naar de supermarkt te gaan. Eigen geteelde aardbeien smaken heerlijk zoet en hebben vaak een steviger jasje. Het fijne van aardbeien is dat je ze overal neer kunt zetten en ze weinig ruimte vragen. Zet een plantje in een pot als je slechts een balkon tot je beschikking hebt, of zet ze in de volle grond. In dit laatste geval is het goed om te weten dat ze zich snel uitzaaien. Voor je het weet staat je tuin er vol mee. De vogels zijn er gek op, dus afdekken met een net is een goed idee. Heb je trouwens al eens meegemaakt dat de steeltjes van deze lekkere vruchten doorgeknaagd worden? Muizen hebben daar een handje van. Je kunt dit voorkomen door de planten in een pot of moestuinbak te plaatsen.
Nog zo’n lekkere vrucht is de blauwe bes. Bomvol antioxidanten, wat een gunstig effect heeft op het hart en zelfs kanker schijnt te kunnen voorkomen. Ook zitten er veel vitamines in. Kortom, een supergezond besje. Te herkennen aan de blauw/paarse kleur. Smaak is zoet met een klein zuurtje. Blauwe bessen groeien aan een struik. Om te voorkomen dat vogels ze eerder opeten dan jij de besjes hebt ontdekt, helpt het afdekken met een net. Wil je zelf struiken aanschaffen? Dan doe er goed aan ze in het najaar in de grond te zetten. Je zult nog even moeten wachten op de oogst, maar dan geniet je er straks dubbel en dwars van. Ze zijn van grote aanvulling als “kers op de taart” in desserts, maar het uit de hand eten is ook een ware traktatie.
De AH moestuintjes zijn inmiddels een bekend fenomeen. Een paar jaar terug is de supermarktketen ermee gestart en is het een doorslaand succes gebleken. Eén van de moestuintjes die je kon krijgen van je boodschappen, is radijs. Een klein plantje waarvan het radijsje half onder de grond groeit. Het knolletje is roze/rood van kleur. Radijsjes kiemen zeer snel en ook op het oogsten hoef je niet lang te wachten, namelijk een maand tot anderhalve maand. Ze zijn knapperig en smaken wat bitter. Daarom zijn ze bij velen niet echt bij uitstek favoriet om uit de hand te eten. Op het brood met wat kruidenboter moet je echt eens geprobeerd hebben.
Snijbiet kun je het beste zaaien op 1 cm diepte en 30 tot 50 cm van uit elkaar ( meer ruimte tussen de planten levert een grotere plant op). Belangrijk is dat de grond goed vocht kan vast houden. Net als veel andere bladgewassen heeft de snijbiet ook voldoende vocht nodig. Zo’n 10 tot 12 weken na het zaaien is het tijd om te oogsten! Voor de teelt van het jonge blad worden de zaailingen uitgeplant op 20 centimeter afstand tussen de planten. Wanneer er voor de dikke eetbare bladribben geteeld wordt met er ruimer geplant worden. Hoe vaker je het jonge blad oogst, hoe meer de plant gestimuleerd wordt om nog meer blad aan te maken. Zo kun je vele malen oogsten van dezelfde plant.
Lees ook: zo maak je je moestuin klaar voor het najaar en de winter